Hard disk veri kurtarma, diskteki verilerin kaybolduğu, silindiği, erişilemez hale geldiği veya hasar gördüğüdurumlarda, bu verileri geri getirme sürecidir. Kaybın nedenine bağlı olarak uygulanan yöntemler ve kurtarma aşamaları değişir.
Veri kaybı temelde iki ana kategoride incelenir:
Yazılımsal (Mantıksal) Arızalar: Dosya sistemi hataları, yanlışlıkla formatlama, virüsler, silinmiş dosyalar, hatalı bölümleme (partition) veya işletim sistemi çökmesi gibi fiziksel hasarın olmadığı durumlar.
Fiziksel (Donanımsal) Arızalar: Hard diskin mekanik parçalarında (okuma/yazma kafaları, motor), devre kartında (PCB) veya manyetik plakalarında (platter) oluşan hasarlar. Düşme, darbe, aşırı ısınma veya elektrik kesintisi bu tür arızalara yol açabilir.
Veri kurtarma süreci, arızanın türüne göre iki temel yöntemle yürütülür:
Bu tür arızalar genellikle kullanıcı tarafından piyasada bulunan veri kurtarma yazılımları (örneğin Recuva, Disk Drill, EaseUS) ile denenebilir.
İlk Adım: Veri kaybı yaşandığı an diske yeni veri yazmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır. Yeni veri, silinen verinin üzerine yazarak kurtarılma şansını tamamen yok edebilir.
Tarama ve Analiz: Kurtarma yazılımı, diski tarayarak dosya sistemi tarafından silinmiş ancak fiziksel olarak hala var olan veri parçalarını arar.
Kurtarma: Bulunan veriler seçilir ve başka bir diske aktarılır.
Fiziksel hasar (tıktıklama sesi, disk dönüşünün durması, BIOS'ta tanınmama) durumunda kesinlikle amatör müdahale yapılmamalı ve profesyonel destek alınmalıdır.
Analiz ve Değerlendirme: Diskin durumu özel cihazlarla incelenir ve arızanın nedeni (kafa, motor, PCB, bad sector) tespit edilir.
Temiz Oda İşlemi: Kafa veya plaka hasarı gibi mekanik arızalar, disklerin hassas iç yapısını korumak için ISO Sınıf 100 veya altı Temiz Oda ortamında açılır. Bu, toz parçacıklarının manyetik plakalara zarar vermesini engeller.
Parça Değişimi: Arızalı parça, donör hard diskten (yedek parça diski) alınan uyumlu ve sağlam parçayla değiştirilir.
Disk İmajı Alma: Diskin stabil hale getirilmesinden sonra, özel donanımlar (örneğin PC-3000) kullanılarak tüm verinin birebir kopyası (imajı) alınır. Kurtarma işlemleri bu imaj üzerinde yapılır.
Mantıksal Kurtarma: İmaj dosyası üzerinde, kurtarılabilir dosyalar taranır ve istenen veriler yeni bir diske aktarılır.
Not: Fiziksel hasar durumunda donör disk (yedek parça) maliyeti fiyata eklenebilir. Çoğu profesyonel servis, veri kurtarılamazsa ücret almaz.
Veri kaybını önlemenin en etkili yolu, önemli verilerinizi düzenli olarak harici diske veya bulut depolamaya yedeklemektir.
Profesyonel Veri Kurtarma Süreci Anlatımı başlıklı bu video, fiziksel arıza yaşamış bir hard diskten veri kurtarma sürecini detaylıca gösteriyor.